Witamina D3 ma duże znaczenie dla procesów zachodzących w ciele człowieka. Może być ona produkowana przez ludzki organizm z promieni słonecznych, jednak klimat i jaki panuje w Polsce oraz coraz większa świadomość jak promienie UV wpływają na zdrowie i wygląd skóry powodują, że częstym problemem jest niedobór witaminy D3.
1. Czym jest witamina D3? 2. Rola witaminy D3 dla organizmu 3. Naturalne źródła witaminy D3 4. Przyczyny niedoboru witaminy D3 w organizmie 5. Objawy niedoboru witaminy D3 6. Sprawdzenie niedoboru witaminy D3 w organizmie 7. Skutki braku witaminy D3 8. Jak uzupełnić witaminę D3 9. Suplementy na odporność z witaminą D3
CZYM JEST WITAMINA D3?
Witamina D3 to steroidowy związek chemiczny, który ma istotne znaczenie dla procesów biochemicznych i fizjologicznych zachodzących w naszym organizmie. Może być ona produkowana przez ludzki organizm z promieni słonecznych. Wystarczy do 20 minut codziennego przebywania na słońcu, aby ciało było w stanie wytworzyć odpowiednią ilość witaminy D3. Klimat i położenie geograficzne Polski, a także powszechne obecnie stosowanie kremów z wysokim filtrem chroniącym przed szkodliwym wpływem promieni słonecznych, powodują jednak, że w okresie jesienno-zimowym często można odczuwać niedobór witaminy D3. W takich przypadkach niezbędne jest jej dostarczanie w pożywieniu lub z zastosowaniem suplementów diety.
ROLA WITAMINY D3 DLA ORGANIZMU
Witamina D3 jest kluczowa dla metabolizmu kości i minerałów. Zapobiega krzywicy i wspiera leczenie osteomalacji, czyli metabolicznej choroby kości, która polega na niedostatecznym wysyceniu kości wapniem. Pełni ważną rolę dla regulacji wapnia i fosforanów w jelitach, kościach oraz nerkach oraz utrzymuje ich prawidłowy poziom, przez co zapobiega wtórnej nadczynności przytarczyc. Jest również istotna dla optymalnego wchłaniania wapna w jelitach, co ma z kolei wpływ na stan kości.
NATURALNE ŹRÓDŁA WITAMINY D3
Witamina D3 w sposób naturalny u ludzi i wyższych zwierząt wytwarzana jest fotochemicznie z 7-dehydrocholesterolu pod wpływem ekspozycji na promieniowanie UVB. Jej źródłem jest również pożywienie, np. tłuste ryby (węgorz, śledź, łosoś, halibut, makrela), oleje rybne, żółty ser, grzyby czy żółtka jaj. Rosnąca popularność diety wegetariańskiej i wegańskiej spowodowała, że na rynku pojawiły się także m.in. mleka roślinne, jogurty, sery czy płatki wzbogacone witaminą D3.
PRZYCZYNY NIEDOBORU WITAMINY D3 W ORGANIZMIE
Określenie przyczyny niedoboru witaminy D3 w organizmie może być trudne, bowiem istnieje współcześnie wiele czynników wpływających na jej stężenie we krwi lub niedostateczną syntezę. Wśród nich można wymienić:
- niedostateczną ekspozycję na słońce w pochmurne dni, poprzez osłanianie ciała ubraniami czy stosowanie kremów z filtrami w dni słoneczne;
- zaawansowany wiek;
- dietę ubogą w witaminę D3 lub opartą na zbyt dużej ilości produktów przetworzonych, co wpływa na przemianę witaminy D3 w nerkach;
- przyjmowanie niektórych leków, jak barbiturany, fenydantoina, piramidon, fenobarbital, karbamazepina, deksametazon, nifedypina, spironolakton, klotrimazol i ryfampicyna;
- upośledzenie czynności nerek, niewydolność lub przewlekłe choroby wątroby.
OBJAWY NIEDOBORU WITAMINY D3
Niedobór witaminy D3 może objawiać się w różny sposób u dorosłych osób. Jeśli więc zauważymy u siebie poniższe objawy, warto zwrócić się do lekarza, który zaleci nam zrobienie odpowiednich badań. Do najczęściej występujących objawów niedoboru witaminy D3 u osób dorosłych należą:
- przewlekłe zmęczenie, senność, brak energii i motywacji do działania;
- częste infekcje – ze względu na modulowanie przez witaminę D3 komórek układu odpornościowego, jak makrofagi i limfocyty T oraz B, osoby, u których występuje jej niedobór mogą być bardziej podatne na infekcje, w tym infekcję wiruresm SARS-CoV-2;
- bóle kości i pleców – wywołane przez nieprawidłowości we wchłanianiu się wapnia i fosforu, czyli dwóch kluczowych dla układu kostnego składników;
- bóle mięśni – spowodowane zmniejszoną ilością białek istotnych dla budowy mięśni, jak troponiny;
- wypadanie włosów – witamina D3 ma bowiem wpływ na zaburzenia cyklu życia włosów, co może prowadzić do ich przerzedzenia i wzmożonego wypadania;
- depresja lub obniżony nastrój – witamina D3 znajduje się w obszarach mózgu, które są odpowiedzialne za nastrój, wpływa również na uwalnianie się serotoniny oraz dopaminy; dlatego jej niskie stężenie w organizmie może wiązać się z objawami takimi jak rozdrażnienie, pogorszony nastrój czy obniżone napięcie nerwowe;
- powolne gojenie ran – witamina D3 ma także wpływ na zwiększenie produkcji związków, które są niezbędne do tworzenia się nowej skóry w procesie gojenia ran, zdrowienia po zabiegach dentystycznych czy regeneracji organizmu po infekcji;
- wyższe ciśnienie krwi – niedobór witaminy D3 może powodować niebezpieczne skoki ciśnienia i tym samym spadek kondycji serca.
SPRAWDZENIE NIEDOBORU WITAMINY D3 W ORGANIZMIE
Poziom stężenia witaminy D3 można odczytać z laboratoryjnego badania krwi zlecanego przez lekarza rodzinnego. Za bardziej wiarygodne uznawane jest oznaczenie stężenia 25- hydroksywitaminy D, niż jej bardziej aktywnej formy 1,25-hydroksywitaminy o poziomie uwarunkowanym hormonalnie.
SKUTKI BRAKU WITAMINY D3
Niedobór witaminy D3 może mieć także skutki długofalowe i znacznie poważniejsze. Jej niski poziom zwiększa ryzyko chorób układu krążenia oraz chorób cywilizacyjnych. Są wśród nich:
- cukrzyca typu 2, insulinooporność oraz stany zapalne;
- autoimmunologiczne zapalenie tarczycy Hashimoto;
- inne choroby autoimmunologiczne jak toczeń rumieniowaty układowy, tyreotoksykoza, cukrzyca typu 1, stwardnienie rozsiane, zapalenie tęczówki, choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, łuszczyca, reumatoidalne zapalenie stawów oraz polimialgia reumatyczna;
- choroby sercowo-naczyniowe;
- zwiększone ryzyko zachorowalności na niektóre nowotwory jak rak jelita grubego, rak prostaty, piersi czy nowotwory płuc;
- zwiększone ryzyko rozwoju otyłości.
JAK UZUPEŁNIĆ WITAMINĘ D3?
Aby zapobiegać niedoborom witaminy D przede wszystkim oczywiście należy korzystać z umiarkowaniem z kąpieli słonecznych oraz stosować odpowiednią dietę. Może to być o tyle trudne, że coraz powszechniej mówi się o konieczności stosowania kremów z filtrem blokujących działanie UVB oraz syntezę witaminy D w skórze. W szerokości geograficznej, w której znajduje się Polska, szczególnie istotne jest suplementowanie witaminy D, które pozwoli nam przez cały rok utrzymać jej odpowiednie stężenie we krwi.
SUPLEMENTY NA ODPORNOŚC Z WITAMINĄ D3
Produkty zawierające witaminę D3 dostępne są obecnie w różnych postaciach: jako krople, kapsułki, tabletki czy proszek do rozpuszczania w wodzie. Do najczęściej wybieranych należą witamina D3 w kroplach oraz tabletkach. Jeżeli decydujemy się suplementować witaminę D3, warto pamiętać, że zapotrzebowanie na nią jest różne, w zależności od wieku. Wynosi ono:
- 600-1000 IU na dobę u dzieci na etapie wzrostu i rozwoju (1-10 lat);
- 800-2000 IU na dobę u młodzieży i dorosłych;
- 2000 IU na dobę u osób o prawidłowej masie ciała, kobiet w ciąży oraz w trakcie laktacji;
- 4000 IU u osób dorosłych otyłych lub otyłych seniorów.
Większe dawki witaminy D3 zalecane są szczególnie osobom starszym oraz kobietom w okresie menopauzy. Wraz z wiekiem są one bowiem szczególnie narażone na utratę masy kostnej i osłabienie kości. Dawkę suplementacji witaminy D3 należy skonsultować z lekarzem, a dodatkowo wprowadzić podstawowe elementy higieny i dbałości o swoje zdrowie, które pozwolą unikać niedoborów witaminy D3 w przyszłości: sen we właściwych godzinach, umiarkowaną aktywność fizyczną na świeżym powietrzu, ograniczenie stresu, rezygnację z niezdrowych nawyków oraz zbilansowaną dietę.
Źródła:
Sarfraz Zaidi, Witamina D kluczem do zdrowia, wyd. Idea Contact, 2013 r.
Spitz Jorg, Witamina D. Superhormon. Jak zapobiegać chorobom spowodowanym jej niedoborem, wyd. Esteri, 2019 r.
Spitz Jorg, Grant William, Witamina D. Słoneczny hormon naszego zdrowia, wyd. Vivante, 2017 r.
AGNIESZKA RUSIŃSKA, PAWEŁ PŁUDOWSKI, MIECZYSŁAW WALCZAK, MARIA K. BORSZEWSKA-KORNACKA, ARTUR BOSSOWSKI, DANUTA CHLEBNA-SOKÓŁ, JUSTYNA CZECH-KOWALSKA, ANNA DOBRZAŃSKA, EDWARD FRANEK, EWA HELWICH, TERESA JACKOWSKA, MARIA KALINA, JERZY KONSTANTYNOWICZ, JANUSZ KSIĄŻYK, ANDRZEJ LEWIŃSKI, JACEK ŁUKASZKIEWICZ, EWA MARCINOWSKA-SUCHOWIERSKA, ARTUR MAZUR, IZABELA MICHAŁUS, JAROSŁAW PEREGUD-POGORZELSKI, HANNA ROMANOWSKA, MAREK RUCHAŁA, PIOTR SOCHA, MIECZYSŁAW SZALECKI, MIROSŁAW WIELGOŚ, DANUTA ZWOLIŃSKA, ARKADIUSZ ZYGMUNT, ZASADY SUPLEMENTACJI I LECZENIA WITAMINĄ D – NOWELIZACJA 2018 r.; POSTĘPY NEONATOLOGII 2018;24(1); MAVIPURO Polska, 2018
POLECAMY:
