Koenzym Q10 to substancja zwana potocznie witaminą młodości. Występuje we wszystkich komórkach naszego ciała i odpowiada za produkcję energii na poziomie mitochondrium. Największe stężenie tej cennej substancji znajduje się w komórkach organów, które do prawidłowego funkcjonowania potrzebują dużo energii. Nalezą do nich serce, mięśnie, a także wątroba. Koenzym Q10 jest zatem gwarantem prawidłowych przemian energetycznych w naszym organizmie. Chociaż komórki naszego organizmu potrafią go syntetyzować na własne potrzeby, to w pewnych sytuacjach możemy obserwować zbyt niski poziom tej substancji by organizm mógł prawidłowo funkcjonować. Przeprowadzone badania obejmują wpływ koenzymu Q10 na funkcjonowanie między innymi serca, mięśni, a także skóry.
Koenzym Q10 nazywany jest potocznie witaminą młodości!
Komórki skóry są narażone na działaniem promieniowania UVA. Koenzym Q10 zmniejsza ryzyko powstawania tych uszkodzeń poprzez działanie ochronne w zakresie neutralizacji wolnych rodników. Przenikanie ubichinonu do żywych komórek naskórka, w których ulega on redukcji do właściwej formy przeciwutleniacza tj. – ubichinolu potwierdzono w badaniach. Keranocyty pobrane ze skóry człowieka w obecności koenzymu Q10 są mniej wrażliwe na działanie kolagenazy i charakteryzują się zwiększoną ilością kwasu hialuronowego. Można zatem przypuszczać, że postępujący z wiekiem spadek zawartości koenzymu Q10 ma istotny wpływ na kondycję skóry. Zważywszy na fakt, że koenzym Q10 dobrze rozpuszcza się w tłuszczach i przenika przez warstwę rogową naskórka może być ważnym składnikiem utrzymującym jędrność i spójność skóry [13].
Aby w pełni wykorzystać pozytywny wpływ koenzymu Q10 na nasze zdrowie warto rozważyć stosowanie go zarówno w formie doustnej jak i w postaci kremów stosowanych miejscowo.
Funkcje fizjologiczne
Koenzym Q10 pełni w komórce podstawowe funkcje w łańcuchu oddechowym poprzez czynny udział w przenoszenia elektronów i protonów. Utleniona forma koenzymu Q10 aktywuje wybrane enzymy prowadząc do wytworzenia wysokoenergetycznych związków fosforowych. [8]. Szeroko opisywane właściwości antyoksydacyjne, dzięki którym koenzym Q10 pełni rolę ochronną dla błon komórkowych posiada jedynie jego forma zredukowana zwana ubichinolem, którą uzyskuje po spełnieniu funkcji energetycznych. Obie formy koenzymu Q10 uzupełniają się zatem w zależności od aktualnego stanu energetycznego komórki. Wbrew różnym opiniom nie jest istotna forma w jakiej organizm otrzyma egzogenny koenzym Q10, ponieważ zostanie on przetworzony wg aktualnych potrzeb komórek, do których trafi. Ma istotne znaczenie natomiast nośnik w jakim podajemy ten ważny dla komórek składnik. Koenzym Q10 jest bowiem rozpuszczalny w tłuszczach i tylko taki nośnik gwarantuje dobrą przyswajalność substancji[9]. Osoby osłabione, narażone na ekspozycję na czynniki zwiększające stres oksydacyjny komórek powinny rozważyć suplementację koenzymu Q10.
Koenzym Q10 a wydolność fizyczna
Koenzym Q10 ma istotny wpływ na wydolność fizyczną organizmu. Badania potwierdziły zasadność suplementacji w tym zakresie, ponieważ wykazały wzrost wydolności organizmu w różnych testach wysiłkowych [10]. Badania na zwierzętach również potwierdziły nie tylko zwiększoną wydolność organizmu po stosowaniu koenzymu Q10, ale również wykazały pozytywny wpływ na długość życia[11].
Podobne obserwacje zostały poczyniono w badaniach dotyczących stosowania koenzymu Q10 w objawach charakterystycznych dla zespołu przewlekłego zmęczenia. Odnotowano zwiększenie wydolności fizycznej i poprawę parametrów hemodynamicznych, a w dalszej części badania stwierdzono, powrót objawów tego zespołu po 30 dniach od zaprzestania podawania tego leku [12]. Wyniki badań zdają się być dość oczywiste z uwagi na ścisłą zależność pomiędzy obecnością koenzymu Q10 i procesów energetycznych. Mięśnie też charakteryzują się wysoką zawartością koenzymu Q10, a mięsień sercowy jest w tym względzie najlepiej uposażony. Jest też najwięcej badań, które potwierdzają korzystny wpływ koenzymu Q10 na kondycję serca. Suplementacja koenzymu Q10 przez osoby aktywne fizycznie wydaje się absolutną koniecznością nie tyko ze względu na poprawę wyników sportowych, ale nade wszystko poprawę zdrowia.
PRZYCZYNY NIEDOBORU I ŹRÓDŁA KOENZYMU Q10
Niedobór ubichinonu w organizmie człowieka, prowadzi do obniżenia poziomu energetycznego i zaburza czynność aktywnych metabolicznie tkanek i narządów. Chociaż organizm potrafi samodzielnie syntetyzować koenzym Q10, to zdarzają się sytuacje niedoboru tej cennej substancji. Przyczyną niedoboru CoQ10 w organizmie człowieka może być nie tylko niedostateczna biosynteza, wynikająca z braku odpowiednich substratów. Inną przyczyną może też być zwiększone zapotrzebowanie organizmu na tę substancję w określonych sytuacjach. Występuje ono u osób wykonujących intensywne wysiłki fizyczne (sportowcy) oraz w stanach chorobowych, którym towarzyszy przyspieszona przemiana energii[4]. Zawartość CoQ10 w różnych tkankach jest również mniejsza u osób starszych oraz u osób palących papierosy [5]. Ewentualnym brakom CoQ10 można próbować zapobiec poprzez suplementację składników spełniających rolę kofaktorów biosyntezy, do których należą witamina B6, magnez a także wapń[6] Nie zawsze to jednak wystarcza, a wchłanianie z pożywienia czystego ubichinonu wynosi zaledwie kilka procent, dlatego w określonych sytuacjach konieczna jest suplementacja jego czystej postaci.
Koenzym Q powstaje z tyrozyny i kwasów tłuszczowych. Powstawanie endogenne tego związku przebiega w tym samym szlaku przemian, co biosynteza cholesterolu. Związek pomiędzy syntezą koenzymu Q10 i cholesterolu potwierdziły badania, które wykazały, że w wyniku zahamowania procesów prowadzących do powstania cholesterolu, dochodzi również do spadku zawartości koenzymu Q10 w sercu, mięśniach szkieletowych, wątrobie i w innych tkankach [7].
Podczas stosowania statyn – leków obniżających stężenie cholesterolu powinno zostać zatem rozważone jednoczesne stosowanie koenzymu Q10.
Autor: Dr nauk biologicznych Andrzej Kołakowski
ŹRÓDŁA: 1.Drzewoski J. i wsp. Pol. Tyg. Lek. 1986, 61, 84. 2.Nylander M. i wsp .8th International Symposium on the Biomedical and Clinical Aspects of Coenzyme Q.Stockholm, 1993, abstr. 3. Drzewoski J. i wsp.Pol. Tyg. Lek. 1981, 27, 997. >4. Kalen A. i wsp. Lipides, 1989, 24, 579. 5. Appelkvist E. i wsp. Clin. Investig. 1993, 71, 97. 6. Dandysz A. Koenzym Q10 i jego rola w lecznictwie, 2000 7. Dallner G., Sindelar P., Turunen M.The first Conference of the International Coenzyme Q10 Association, Boston, USA, 1998, 16, abstr 8. Danysz A1, Oledzka K, Bukowska-Kiliszek M. Pol J Pharmacol. 1994 Sep-Oct;46(5):457-61. Influence of coenzyme Q-10 on the hypotensive effects of enalapril and nitrendipine in spontaneously hypertensive rats. 9.Pozzi i wsp. Eur. J. Pharm. biopharm 1991, 4, 243. 10. Folkers K., Yamamura Y. W: Biomedical and Clinical Aspects of Coenzyme Q. 11. Drzewoski J., Stępień M. nPrzegl. Lek. 1988, 45, 680. 12. Littarru G. i wsp. Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 1971, 68, 2332 13. Halliwell B.Lancet, 1999, 344, 721.
