Cynk jest jednym z mikroelementów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu, który nie jest jednocześnie w stanie wyprodukować go ani magazynować. Dlatego tak istotne jest zadbanie o przyjmowanie właściwej ilości cynku w diecie, a w razie potrzeby – suplementowanie go, po konsultacji z lekarzem. Jakie są objawy niedoboru cynku i w jakich sytuacjach warto go suplementować?
ROLA CYNKU W ORGANIZMIE

PRZYCZYNY NIEDOBORU CYNKU
OBJAWY NIEDOBORU CYNKU
Do najszybciej zauważalnych objawów niedoboru cynku należą:
- wypadające włosy,
- białe plamki pojawiające się na paznokciach, które stają się kruche i łamliwe,
- zmiany skórne, jak egzema, rozstępy, trądzik, suchość skóry czy łysienie,
- biegunki (zwłaszcza u dzieci),
- wzrost ciśnienia tętniczego,
- podwyższony poziom cholesterolu,
- problemy z gojeniem się ran,
- zaburzenia koncentracji,
- zaburzenia smaku i węchu,
- brak apetytu i utrata wagi ciała,
- niższa odporność i podatność na infekcje.

Inne, często spotykane objawy niedostatecznej ilości cynku w organizmie to:
- zahamowanie wzrostu i opóźnienie dojrzewania u dzieci i nastolatków,
- zaburzenia psychiczne,
- apatia i depresja,
- obniżenie stężenia testosteronu u mężczyzn i problemy z płodnością,
- zwiększenie tolerancji na glukozę prowadzące do cukrzycy,
- wtórna niedoczynność tarczycy,
- niedokrwistość,
- problemy z widzeniem po zmierzchu, nazywane również „kurzą ślepotą”.
OBJAWY NADMIARU CYNKU
Również nadmierna ilość cynku w organizmie może stać się źródłem problemów zdrowotnych. Przedawkowanie cynku zdarza się rzadko, choć może być spowodowane zbyt długim przyjmowaniem suplementów zawierających ten składnik. Do klasycznych objawów nadmiaru cynku należą:
- bóle brzucha,
- nudności i wymioty,
- podrażnienie jelit,
- bóle głowy,
- osłabienie,
- biegunka.
Zbyt wysoki poziom cynku może także powodować metaliczny smak w ustach, zawroty głowy, halucynacje i nadmierną potliwość. Dlatego tak istotne jest skonsultowanie się z lekarzem w przypadku przyjmowania suplementów z cynkiem.
ZALECANE PRODUKTY Z CYNKIEM
Odpowiednio zbilansowana dieta pozwoli nam przyjmować cynk we właściwej ilości i nie grozi przedawkowaniem tego mikroelementu. Za najlepsze źródło cynku uznawane są przede wszystkim produkty pochodzenia zwierzęcego, jak ostrygi, mięso, wątróbka, kraby, jaja czy sery żółte. Osoby pozostające na diecie wegetariańskiej lub wegańskiej muszą zadbać z kolei o odpowiednią ilość roślinnych źródeł cynku w swoich posiłkach, jak kasza gryczana, ryż, produkty pełnoziarniste, nasiona roślin strączkowych, orzechy oraz pestki dyni i słonecznika. Cynk w warzywach występuje również w dużej ilości w sałacie radicchio, sałacie endywia czy produktach kapustnych, jak brokuły, jarmuż i brukselka. Bogatym źródłem cynku są w diecie wegetariańskiej i wegańskiej także grzyby: kurki, pieczarki czy zyskujące ogromną popularność jako zamiennik mięsnych składników obiadu boczniaki.

JAK SUPLEMENTOWAĆ CYNK
ZALECENIA PRZY SUPLEMENTACJI CYNKU
Ze względu na proces wchłaniania cynku przez ludzki organizm, warto pamiętać o dodatkowych zaleceniach w trakcie intensywnej suplementacji tego składnika:
- preparaty z cynkiem należy przyjmować 2 godziny przed lub po posiłku, ponieważ takie składniki jak produkty nabiałowe, błonnikowe czy bogate w kwas fitynowy jak strączki i otręby mogą zaburzać jego wchłanianie
- nie należy jednocześnie przyjmować cynku i pić kawy oraz konieczne jest zrobienie co najmniej dwugodzinnej przerwy między przyjęciem cynku a preparatów żelaza
- cynk nie jest polecany osobom cierpiącym na chorobę wrzodową lub dwunastnicy,
- cynk może zmniejszyć wchłanianie wapnia, antybiotyków tetracyklinowych oraz diuretyków,
- długotrwałe przyjmowanie cynku może powodować po pewnym czasie uzupełnienia miedzi w organizmie, ponieważ mikroelement ten zwiększa jej wydalanie.
Dlatego decydując się na przyjmowanie suplementów cynku w postaci tabletek do ssania czy łykania należy skonsultować się z lekarzem, który doradzi nam, na jak długo i w jakiej ilości należy włączyć dodatkowe preparaty.
Źródła:
Ball Stefan, Antyoksydanty w medycynie i zdrowiu człowieka, wyd. Medyk, 2001 r.
Abramek Krzysztof, Witaminy, minerały i suplementy, wyd. Złote Myśli, 2008 r.
Griffith Winter H., Wielki leksykon witamin, ziół, składników mineralnych i suplementów, wyd. Amber, 2002 r.
red. Gawęcki Jan, Mossor-Pietraszewska Teresa, Kompendium wiedzy o żywności, żywieniu i zdrowiu, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001 r.